Iemand die op de achtergrond een belangrijke rol gespeeld heeft in de ontwikkeling van Zuilen in de afgelopen eeuw is W.C. (Wim) van Hoorn (19 april 1911-21 mei 1988). Geboren en getogen Zuilenees: hij woonde in zijn jeugd aan de Amsterdamsestraatweg tegenover de Demka, later aan de Prins Bernhardlaan en bij zijn overlijden aan de Jacob Jonkerlaan in het huis dat hij zelf ontworpen had.
Hij werd op 3 maart 1931 aangesteld “… tot tijdelijk teekenaar bij den dienst der gemeentewerken”, als assistent van de chef gemeentewerken A.G. van Vliet. Zijn eerste klus was het uitwerken van een ontwerp van Van Vliet voor de Prins Bernhardschool, tegenwoordig onderdeel van het vorstelijk complex. Dat beviel zó goed dat de gemeenteraad al op 29 oktober besluit om hem een vaste aanstelling te geven, tegen een jaarwedde van f1500. Bij die gelegenheid poogt het raadslid Van Munster daar nog f100 op te besparen “.. daar het gaat om een jeugdig persoon.” De jaren die volgden vormde hij een soepele tandem met Van Vliet, die hem alle ruimte geeft om eigen ideeen in te brengen bij nieuwbouwprojecten.
Daarin onderscheidde hij zich, waarna hij geleidelijk opklom tot gemeentearchitect en stedenbouwkundige. Van Hoorn was met name in de wederopbouwperiode zeer actief als bedenker van uitgekiende ontwerpen, met mooie en functionele plattegronden. Zijn populariteit groeide toen bleek dat hij met de schaarse beschikbare materialen toch “iets extra’s” kon toevoegen. Het bekendste voorbeeld daarvan is zijn ontwerp van de Hal-school, waarbij de centrale hal ook als gymzaal gebruikt kon worden. Daarvan zijn er in Zuilen -en later ook in Utrecht en in Assendelft- maar liefst acht gebouwd.
Jammer genoeg hebben veel van de ontwerpen van Van Hoorn uit de wederopbouwperiode de sloopgolf in het kader van het Wijkontwikkelingsplan Zuilen aan de Vecht niet overleefd.
Op 24 juni 1931 wordt de 4e Openbare Lagere School (Prins Bernhardschool) aanbesteed. Het is de eerste klus voor Van Hoorn, die onder meer de maquette maakt.
In zijn beginjaren ontwierp Van Hoorn nog in de jaren-30-stijl. Hier 24 woningen en winkels aan de Amsterdamsestraatweg/Wethouder Plompstraat in de buurt Mariëndaal (1937/38), ontwikkeld door bouwbedrijf G.van Laar. De gemeente wilde regie houden op de stedenbouwkundige eenheid in dit gebied, dat in kleine aantallen ontwikkeld werd door lokale projectontwikkelaars. Voor de winkelpanden op de hoek bedacht Van Hoorn een nieuwe ontsluiting van de bovenwoningen met een buitentrap, waardoor toekomstige uitbreiding van de winkels eenvoudiger en goedkoper werd [bron: Utrechts Dagblad, 23feb1937].
In dezelfde wijk Mariëndaal een niet uitgevoerd ontwerp (najaar 1945) voor een buurtgebouw op de hoek van de Prins Bernhardlaan en de F. Koolhovenstraat. De buurtvereniging hield een inzamelingsactie voor de bouw, maar kreeg de financiering niet rond [bron: Hervormd Utrecht, 21dec1945]. Later is daar alsnog een buurthuis gebouwd.
Op de achtergrond de Ewout van Soeterwoudeschool, op de voorgrond de Prinses Marijkeschool. Twee hal-scholen uit 1951/1952 ontworpen door Wim van Hoorn. Ze zijn eind jaren negentig gesloopt voor de bouw van winkelcenrum Rocade (Schaakwijk), na een vergeefse actie van omwonenden om ze te behouden. In januari 1955 zouden nog twee hal-scholen van de hand van Van Hoorn worden opgeleverd aan de Van Maasdijkstraat. Deze zijn deels behouden en op dit moment in gebruik bij basisschool De Kleine Vliegenier.
De schoollokalen lagen in twee verdiepingen rond de centrale hal, die gebruikt kon worden als gymzaal en aula. In de smeedijzeren hekken afbeeldingen van de vakken die op de basisschool (toen nog: lagere school) onderwezen werden. Een van de hekken bevindt zich in de collectie van het Museum van Zuilen.
De hal van de Prinses Marijkeschool werd niet alleen als gymzaal gebruikt, maar ook als aula.
De eerste hoogbouw (…) van Zuilen aan de Prins Bernhardlaan, opgeleverd in 1950. Op de kop van het bouwblok was een huisarts gevestigd, met bovengelegen woning. Bij het tweede bouwblok aan de overzijde van de Fokkerstraat werd de kop gevormd door de apotheek. Het was een vernieuwend ontwerp, met een flink aandeel duplexappartementen die later samengevoegd konden worden, boodschappenkastjes in de portieken en dakterrassen voor de bovenwoningen.
Ook bij het ontwerpen van betaalbare woningen maakte Van Hoorn zich zeer verdienstelijk. Hij ontwierp onder meer de boven-/benedenwoningen aan de Burgemeester van Tuyllkade/Prins Bernhardlaan/Margrietstraat (1948), galerijflats met duplexwoningen aan de Prins Bernhardlaan (1950, eerste flatwoningen van Zuilen), Schaakwijk (1951-53, 360 woningen), de Pedagogenbuurt (1953-54, 416 woningen). Opvallend vaak koos hij voor het galerijconcept met open trappenhuizen en een verkaveling in strokenbouw, terwijl in Utrecht in deze periode de portieketagewoning in stempels het dominante stedenbouwkundig concept was. Zijn gevels zijn, zeker gezien de materiaaltekorten in deze periode, zorgvuldig gedetailleerd en met een herkenbare persoonlijke stijl ontworpen. Tenslotte ontwierp hij ook het Vliegermonument en het Oorlogsmonument van Zuilen.
De Koningin Juliana ULO -helaas: ook die is gesloopt- werd vervangen door de nieuwbouw aan het Prinses Ireneplateau. Hij werd geopend op 6 september 1948, de dag van de inauguratie van Juliana als koningin. Het was dan ook de eerste Koningin Julianaschool van Nederland [bron: Vrije Volk, 7sep1948]. In de jaren 90 was de geboortegolf voor het voortgezet onderwijs voorbij, de leerlingaantallen liepen terug en de categorale school zat in het verdomhoekje. De sloop startte in januari 2003.
Prachtig tijdsbeeld: burgemeester Obbe Norbruis legt op 1 oktober 1948 de eerste steen voor de duplexwoningen aan de Burgemeester Van Tuyllkade/Adriaan van Bergenstraat. Hij heeft er een sigaartje bij opgestoken. Wim van Hoorn is standby voor eventuele assistentie en de bouwvakkers zijn even van de steiger afgekomen.
Veel van zijn woningbouwprojecten zijn gebouwd met de zeer beperkte middelen van kort na de Tweede Wereldoorlog, in de periode van het wijkontwikkelingsplan (1995-2020) gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Een mooi complex dat nog bestaat zijn de woningen van het PEGUS-pensioenfonds aan de Burgemeester Norbruislaan 272-336.
De ontwerpen van Van Hoorn -hier de woningen van het PEGUS pensioenfonds- zijn met simpele middelen zorgvuldig gedetailleerd.
karakteristieke hijshaak boven de portieken.
Het open portiek met aansluitende galerijen is een stijlkenmerk van Wim van Hoorn. Op deze manier kregen de woningen die grensden aan het portiek een beter bruikbare plattegrond, ten opzichte van 100% galerij-ontsluiting.
Het oorlogsmonument van Zuilen, ontworpen door Wim van Hoorn, met beelden van Johan Uiterwaal, onthuld op 4 mei 1949. Op de voorgrond de klok bij het monument, gegoten bij Demka. Op de zuil van het monument staat een eveneens door Demka vervaardigde kelk van chroomnikkelstraat, aangesloten op een gasleiding, waarmee een vrijheidsvlam ontstoken kan worden [bron: Zuilen Vooruit, 7apr1949]. Aanvankelijk stond het monument in de middenberm van de J.M. de Muinck Keizerkade, in 1969 is het verplaatst naar het plantsoen voor het Vorstelijk Complex aan het Prins Bernhardplein.
Na de annexatie van Zuilen door Utrecht bleef Van Hoorn tot zijn pensioen in dienst van de gemeente Utrecht, als gemeente-architect en hoofd van de afdeling onderhoud. Het Museum van Zuilen heeft in zijn collectie een groot aantal documenten uit de nalatenschap van Van Hoorn en wil in de toekomst nog een aparte tentoonstelling aan deze markante Zuilenees wijden.
