De Röntgenlaan

De Röntgenlaan dankt zijn naam niet aan de natuurkundige Röntgen die de naar hem genoemde Röntgenstralen ontdekte.

De Zuilense Röntgenlaan is vernoemd naar G(erhard) M(auritz) Röntgen (*1795 †1852)! Over deze G.M. Röntgen schreef de publicist A. Engelfriet: ‘… financierder was een zekere Röntgen, tevens eigenaar van de Rotterdamse Nederlandsche Stoomboot Maatschappij, die een winstgevende lijndienst op de Rijn exploiteerde. Röntgen kwam met het eerste exploitabele spoorwegplan in Nederland.’

In het spoorwegplan van G.M. Röntgen was opgenomen een (niet uitgevoerd) plan voor een exploitabele spoorlijn tussen Rotterdam en Aken, een voorloper van de Betuwelijn. Het is juist deze ‘verdienste’ waardoor de laan naar hem vernoemd is, precies in een wijk waar de straten en lanen meestal vernoemd werden naar uitvinders die min of meer gerelateerd zijn aan de treinenbouw (Werkspoor) en het staalgieten (Demka).

De wijk ‘Elinkwijk’

Door de komst van Werkspoor (1913) en Demka (1916) ontstond een grote behoefte aan woningen in de omgeving van de beide fabrieken. Om een ‘mooie tuinwijk’ mogelijk te maken werd de benodigde grond door de familie Elink Schuurman, voor een matige prijs verkocht. Om de familie voor dit gebaar te eren werd daarom aan de wijk de naam Elinkwijk gegeven.

Het bouwplan is van architect Karel Muller en omvatte: ‘… 310 huizen, met enkele uitzonderingen van winkelhuizen en beambtenwoningen, alle voor werknemers bestemd, die hier voor een lage huur een ruime woning met flinke tuin voor het kweken van groenten verkrijgen.’ De huizentypes verschillen enorm: grote woningen voor de chefs en bazen en kleinere voor de arbeiders.

De Röntgenlaan

De Röntgenlaan heeft (in de Zuilense periode, dus vóór 1954) weinig verhalen opgeleverd die vermeldenswaard zijn. Geen ‘winkel op de hoek’, geen markante figuren en geen bijzondere bebouwing. Om u toch wat wetenswaardigheden van deze straat te geven, plaatsen we hierbij de namenlijst van ‘de hoofdbewoner en zijn beroep’, per huisnummer. Dit is de situatie omstreeks 19338-’39 zoals die voorkomt in het adresboek van de gemeente Utrecht (waarin ook de Zuilense straten worden vermeld).

 

1   J. Peffer                    vormer.

3   B.G. Rademaker      schoenmaker.

5   J. van Zoelen           bankwerker.

7   F.W. van den Broek voorm. arb. N.S.

9   L.J. van Nuss          walsendraaier.

11 G. van Dijk               los arbeider N.S.

13 J.P.L. Borgers          sjouwer.

 

2   J. Jansen                 grondwerker.

4   G.J. Rietschoten      rijtuigmaker.

6   J.J. Bakkenes          gepensioneerd lid Gem. Raad v. Zuilen.

8   Chr. de Wolf            gepensioneerd agent van politie.

10 F. Waalst                 stoker.

12 W.A. van Baaren     electrisch lasscher.

14 P.J. Lommen           smeltersbaas.

Zoals u ziet woonden in de Röntgenlaan dus ook mensen die niet op de fabrieken van Werkspoor en Demka werkten.

De Röntgenlaan, gefotografeerd maart 1999. Foto van Het Utrechts Archief.

Meer weten over de Röntgenlaan en/of Zuilen: www.museumvanzuilen.nl

Voor meer informatie over 100 jaar woningbouw in Zuilen: Bouwen voor de Buurt: bronnen