Woningbouw voor ’t personeel van Werkspoor.
Even voorbij het terrein van U.V.V. wordt, zooals men weet, het nieuwe fabrieksterrein der Ned. Fabriek voor Werktuigen en Spoorwegmaterieel aangelegd en binnenkort zullen de eerste arbeiders dier reuzen onderneming hier met hun gezinnen komen.
In den zomer van 1916 zal de nieuwe fabriek in volle werking zijn en zullen daaraan een 1000 a 1200 werklieden verbonden zijn, waarvan toch zeker de helft gehuwd.
Terecht hebben B. en W. ingezien, dat het een gemeentebelang is mede te werken aan de tot-stand-koming van een door den architect Ph.J. Hamers te Amsterdam ontworpen plan tot aanbouw van 383 eensgezinswoningen, in een huurprijs van ƒ 2,75 tot ƒ 3,50.
B. en W. nu stellen voor den daarvoor benoodigden grond – liggende onder de gem. Zuilen, doch welke, gaan de plannen tot grensuitlegging in den vorm, waarin deze zich thans bevinden, door, over niet al te langen tijd binnen de gemeente Utrecht zal komen te liggen – aan te koopen voor de som van ƒ 133,000. Voorts om dezen grond voor den tijd van 75 jaren in erfpacht uit te geven tegen een jaarlijkschen canon van ƒ 10125 aan de vereeniging “Zuilen”, die zich dezen woningbouw ten doel stelt, de gronden op te hoogen en tot straat aan te leggen, wat ƒ 76000 zal kosten en ten slotte om aan die woningbouwvereeniging een voorschot te verstrekken ten bedrage van ten hoogste ƒ 500,000 tegen een rente van 4½ % met aflossing in 75 jaren, te betalen bij wege van 75 jaarlijksche annuïteiten.
Het risico, dat in het betreden van dezen weg voor de gemeente ligt opgesloten, kan natuurlijk alleen dan worden aanvaard, indien dit gering is, en daartoe moet vaststaan, in de eerste plaats dat de bouwplannen der vereeniging doelmatig zijn en in de tweede plaats dat de financieele opzet voldoende deugdelijk is te achten.
Wat de doelmatigheid der plannen betreft, diene nog, dat afgezien nog van de schaarschte van goede arbeiderswoningen, die de hierheen overgeplaatste arbeiders, indien zij al niet reeds lid van de vereeniging zijn, als van zelf zal doen overwegen, of hun eigen belang niet medebrengt zich alsnog aan te sluiten, is het aantal arbeiders, die gebleken zijn er prijs op te stellen als huurders voor deze woningen in aanmerking te komen (ieder lid der vereeninging moet twee aandeelen nemen ten bedrage van ƒ 50 gezamenlijk) nu al zoo groot, dat het terrein reeds voor verreweg het grootste gedeelte met woningen voor deze gegadigden kan worden volgebouwd. Daarenboven schijnt de verwachting niet ongegrond, dat ook anderen, niet tot het fabriekspersoneel van Werkspoor behoorende, de voordeelen van deze woningen zullen inzien en deze zullen wenschen te betrekken. De door den architect Hamers ontworpen woningtypes, bieden het beeld van een goede ééngezinswoning en zullen dan ook vooral door arbeiders, die tot dusver in Amsterdam in etagewoningen gehuisvest waren en aan het bezit van een kleinen voortuin en een flinken achtertuin niet gewend zijn, maar ook door anderen, die hier ter stede naar een dergelijke ééngezinswoning uitzien, worden gewaardeerd.
De doelmatigheid van de plannen en de behoefte aan deze soort woningen meenen B. en W. dus als vaststaande te mogen aannemen en daarmede is reeds een belangrijke waarborg voor de financieele deugdelijkheid van de onderneming gegeven.
Maar deze waarborg is niet voldoende; vaststaan moet ook dat de opzet niet zoodanig is, dat de huurprijzen der woningen te hoog zullen moeten worden om het betrekken van de woningen begeerlijk te maken.
B. en W. toonen dan aan, dat deze huurprijzen voor de 4 woningtypen zullen bedragen ƒ 2.75, ƒ 3.15, ƒ 3.20 en ƒ 3.50.
De werklieden, voor wie deze woningbouw rechtstreeks belang heeft en van wie velen een loon van ƒ 20 per week hebben, kunnen de genoemde bedragen voor huishuur wel besteden en zijn daartoe, blijkens de in de onderneming betoonde belangstelling, dan ook bereid.
De zes winkelhuizen, welke volgens het plan in deze wijk zullen gebouwd worden, zullen pl.m. ƒ 9,50 per week moeten opbrengen; ook de huur dezer winkels is verzekerd, doordat een coöperatieve winkelvereeniging van deze zelfde werklieden reeds de voorkeur voor de huur gevraagd heeft.
Vrees, dat de fabriek, waarbij de arbeiders in dienst zijn, over korteren of langeren tijd haar bedrijf zal moeten inkrimpen, behoeft ook niet te bestaan.
Het is waarschijnlijk niet noodig de Nederlandsche Fabriek voor Werktuigen en Spoorwegmaterieel nog bijzonder in te leiden. B. en W. volstaan met deze weinige gegevens, dat de genoemde onderneming, in 1891 begonnen, in de eerste jaren na haar oprichting met pl.m. 500 arbeiders werkte en thans met pl.m. 2500, dat het aantal werklieden in de opeenvolgende jaren tot nu toe een stijgende lijn vertoont, dat de onderneming thans weder een bedrag van 1½ a 2 millioen gulden in haar nieuwe fabriek onder Zuilen vastlegt en dat ook de twee groote spoorwegmaatschappijen financieel sterk bij het voortbestaan van Werkspoor betrokken zijn, omdat zij te zamen vier procent rente hebben gegarandeerd van het aandelenkapitaal B der fabriek, ter grootte van ƒ 500,000.
Fotobijschrift: Het eerste bestuur van de woningbouwvereniging ‘Zuilen’ stelt zich aan u voor. De eerste steen van hun eerste complex wordt straks gelegd! Zij staan voor de directiekeet achter een rij wuivende palmen. De sigaar was erg in trek zo te zien. Ook een hoed hoorde er duidelijk bij, maar hield je die nu op of deed je hem af? De heren in het midden zijn er wel uitgekomen, de rest weet het nog niet.
Hier staat dus de oorsprong van ‘Mitros’, meer dan een eeuw geleden.!
