Over het badhuis aan de Dieselweg

Een ondernemersvorm die je niet zo een twee drie nog terugvindt is het beheren van een badhuis. Zuilen kende er een, aan de Dieselweg, en het werd vele jaren bestierd door de heer Van Driesum. Hij wordt door heel veel oudere Zuilenaren nog herinnerd als de man die met (on)behoorlijk bonken op de douchedeur je tot meer snelheid maande. Er stond een bepaalde tijd voor, maar eenmaal onder de douche was die tijd zo vergeten! Je kon er niet alleen onder de douche, er waren ook kuipbaden om het vuil van de afgelopen week van je af te wassen.

Ja, u leest het goed: van de afgelopen week. Er werd wat minder intensief ‘gebadderd’ dan tegenwoordig, maar daar lag een aantal redenen aan ten grondslag. Een ervan was natuurlijk het nog ontbreken van douches in de meeste woningen in Zuilen.

Dat betekende onder meer dat de jeugd ‘in de teil’ ging. Bij gezinnen met meerdere kleine kinderen was het, als kind zaak goed op te letten. Het was namelijk niet ongebruikelijk dat meerdere kinderen in hetzelfde badwater gewassen werden. Als wat oudere had je dan al snel door hoe te handelen: ach laat broertje maar eerst, dan ga ik dadelijk wel (en dan heb ik lekker schoon water).

Bent u er nog? Een teil met handwarm water is tegenwoordig toch niet zo’n probleem, zegt u, maar… er waren ook nog nauwelijks geisers of boilers. Hieruit vloeit vanzelf voort dat als het badwater veel afgekoeld was, er schoon water in de teil ging. Weer ‘handwarm’. Dat hield in dat met warm water uit de fluitketel op het gas de temperatuur van het water in de teil op een aangenaam warmteniveau gebracht werd.

Maar ook wasmachines waren nauwelijks aanwezig. Zo kwam het dat het (maandagse) wasprogramma een nogal intensieve bezigheid was. Het begon meestal al op zondagavond. Dan werd de ketel met de kookwas voor aanstaande maandag alvast op het gas gezet. Maandag was een algemeen erkende wasdag. De hele dag was ‘moeder de vrouw’ in de weer met schrobben, wringen, soppen en spoelen (zakje blauw). Meestal deed zij dit op het ‘plaatsje’ achter het huis. Ook ’s winters!

Daarna kon het drogen een aanvang nemen. Weer geen machine om deze klus van haar over te nemen, dus werd de was opgehangen op een houten spijlenrekje dat om de kachel werd gezet of bij droog vriesweer aan de lijnen achter het huis. De was bevroor en hing stijf aan de lijn. En zomers dan? Dan hing de was met mooi weer natuurlijk ook buiten, maar als het regende waren in de meeste huizen ergens (op zolder, bijkeuken, overloop) waslijnen gespannen waar de was dan (soms dagenlang) droog hing te worden. In dit kader bezien is het eigenlijk nog een wonder dat je iedere week schoon ondergoed kreeg.

Wie herinnert zich trouwens nog dat de op die zolder gespannen waslijnen, meestal van ongeplastificeerd (dat woord bestond nog niet eens!) ijzerdraad, zich ook uitstekend leenden als antenne voor de kristalontvangertjes die je bouwde en waarmee je Hilversum 1 en 2 kon ontvangen? En dat ze zo’n lekkere herrie maakten als je eraan trok?

Afijn, terug naar het badhuis. Goed dus dat de gemeente Utrecht het belang van het badhuis inziet. Dat blijkt uit dit knipsel uit het Utrechts Nieuwsblad van 30 mei 1958

… De gemeente gaat het badhuis Dieselweg verder exploiteren en dat is maar gelukkig ook, want het voorziet bepaald in een dringende behoefte, zo merkte het lid van de Gemeenschapsraad Zuilen op. De heer Hoeflaken bracht voor deze voordracht zijn speciale dank over. Aandacht vroeg de heer Hoeflaken ook voor de speelterreinen in het algemeen in de wijk Zuilen.

Het badhuis kort na de ingebruikneming.