U heeft er natuurlijk lang naar uit moeten kijken, maar nu is het eindelijk weer zover: het volgende boek komt uit;
Werkspoor Utrecht-Zuilen, deel II
Na het boek over de treinen en de bussen, gaat dit boek over de bouw van bruggen, montagewerken, zowel in Nederland als in het buitenland. Maar ook over de vrachtauto’s, het vliegtuig (en de vliegtuigonderdelen), de boten en bussen die bij Werkspoor-Utrecht gebouwd werden.
Het is een boek op hetzelfde kloeke formaat als zijn voorgangers; A-4, met weer ongeveer 200 foto’s. Ook het aantal pagina’s is vrijwel hetzelfde als die van het eerste deel: 260. Dan zal er aan de prijs ook niets veranderd zijn? Klopt! Het tweede Werkspoor-boek kost net als zijn voorganger ook € 25,-.
De verkoop gaat van start op de 28ste oktober, een dag na de officiële uitreiking van het eerste exemplaar aan de Utrechtse wethouder die Zuilen in haar portefeuille heeft, mevrouw R. den Besten.
Speciaal voor de verkoop van het boek gaat de winkel dinsdag 28 oktober open.
Kunt u niet komen en wilt u het boek toegestuurd krijgen? Ook dat kan. Omdat het echter “belpost” is, zijn de verzendkosten € 7,- per zending. U kunt het geld (aantal boeken maal € 25,- plus € 7,- verzendkosten) overmaken op giro 3173123 ten name van W. van Scharenburg, Utrecht. U krijgt het/de boek(en) dan zo snel mogelijk toegestuurd.
In 1913, dus al bijna honderd jaar geleden, kwam een deel van de fabrieken van Werkspoor uit Amsterdam naar Zuilen. Op het terrein dat we tegenwoordig kennen als het industrieterrein “Cartesiusweg”, begon de fabriek met de bouw van Wagons en Bruggen. Het bedrijf groeide gestaag en had duizenden werknemers in dienst. Werkspoor-Utrecht was in de jaren vijftig zelfs de grootste wagonfabriek van Europa! Door verschillende oorzaken werd het bedrijf in 1970 gesloten. Enkele gebouwen op het industrieterrein herinneren nog aan Werkspoor, bijvoorbeeld de hallen van Central Studio’s en All-Inn. Ook het vroegere Ontspanningsgebouw aan het eind van de Julianaparklaan is nog in gebruik.
Toch ontbrak tot nu toe een specifiek monument als herinnering aan de grootste industriële werkgever van Zuilen en Utrecht. Totdat begin februari 2007 redding gezocht werd voor een oude rangeerlocomotief die op de nominatie stond om gesloopt te worden. Het ging om een zogenoemde locomotor, die gebruikt werd voor rangeerwerkzaamheden. Deze machines kregen vanwege hun mekkerende geluid van de fluit al snel de bijnaam “Sik”. Het idee was snel geboren: Werkspoor bouwde meer dan honderd van deze Sikken en hiervan een exemplaar plaatsen op een markante plaats is een aanwinst voor Zuilen.
Het idee werd onmiddellijk omarmt door een aantal diensten van de gemeente Utrecht. Wethouder Giesberts steunde het initiatief, de Wijkservicecentra Noord-west en West maakten een financieel gebaar, de Dienst Stadswerken ging aan de slag voor het bepalen van de locatie en deed navraag voor de benodigde vergunningen. Voor transport, aanpassing en plaatsing werd contact gezocht met Strukton. Zij boden aan deze taken op zich te nemen. Zo kon naar een geschikte plaats worden uitgekeken.
De omgeving van het nieuwe station Utrecht-Zuilen kreeg de grote voorkeur, in verband met de combinatie van trein en Werkspoor. Werkspoor was immers aan de andere kant van de Cartesiusweg gevestigd. In de brede middenberm bij het viaduct zou een Sik natuurlijk buitengewoon opvallen. Dat was dan ook de eerste locatie waarvoor de bouwaanvraag werd ingediend. De plek bleek in de ogen van de Afdeling Verkeer echter zó opvallend, dat het een gevaar op zou kunnen leveren voor het verkeer. Bij de fietsenstalling, in een perkje aan de overzijde van het station, is de uiteindelijke plaats geworden. Naast de voormalige “A.E. Dudok van Heelschool”, de leerschool van Werkspoor.
Vrijdag 13 juni is de sik geplaatst. Hij wordt de komende weken geschilderd in de originele kleuren zodat wethouder Giesberts 4 juli een prachtig monument voor Zuilen kan onthullen. Vanaf die datum kunnen de inwoners van Utrecht, maar vooral de wijk Zuilen, kijken naar een monument dat herinnert aan die grote fabriek van Werkspoor, waar duizenden inwoners van Zuilen (en Utrecht!) hun boterham verdienden.
Tijdens de jaarlijkse lintjesregen van de gemeente Utrecht die vrijdag 25 april 2008 plaatsvond in de Stadsschouwburg zijn een viertal prominente Zuilense vrijwilligers gedecoreerd. Op de foto: voorste rij, tweede van links: de heer W. van Scharenburg
Tweede rij van onderen, eerste van links: De heer M.J. van Rooijen
Tweede rij van onderen, tweede van links: De heer F.M. Ritzer
Staand voor de heer Ritzer: Mevrouw A.G. Ritzer-Jansen
De heer F.M. Ritzer (59) – Lid in de Orde van Oranje-Nassau
Sinds 1967 is de heer Ritzer actief op het gebied van de scouting, het kerkelijk leven en onderwijs. Hij vervulde verschillende bestuursfuncties bij de Stichting Scouting Zuilen, waar hij tevens begeleider is en medeorganisator van het jaarlijkse zomerkamp. Hij is daarnaast al ruim 30 jaar bestuurlijk actief voor de rooms-katholieke Parochiegemeenschap in Zuilen en reeds enkele jaren voorganger in de Jacobuskerk. Sinds 1982 is hij verbonden aan de Ludgerusschool, waar hij oprichter en lange tijd voorzitter was van de medezeggenschapsraad en tevens lid van de Katholieke Scholenstichting Utrecht. Ook zet hij zich als vrijwilliger voor de Ludgerusschool in, bijvoorbeeld bij tal van activiteiten voor de kinderen en bij de organisatie van het stembureau in de school.
Mevrouw A.G. Ritzer-Jansen (61) – Lid in de Orde van Oranje-Nassau
Mevrouw Ritzer-Jansen is, evenals haar echtgenoot, al vele jaren actief op het gebied van de scouting, het kerkelijk leven en onderwijs. Sinds 1963 zet zij zich in voor de Stichting Scouting Zuilen en sinds 1976 is zij onder meer betrokken bij de voorbereidingen van de 1e communie en het vormselproject van de rooms-katholieke Parochie zuilen. Daarnaast is mevrouw Ritzer al vele jaren coördinator van de tussenschoolse opvang van de Ludgerusschool. Sedert 1995 collecteert zij tevens voor de Hartstichting.
De heer M.J. van Rooijen (60) – Lid in de Orde van Oranje-Nassau
De heer Van Rooijen is al geruime tijd bestuurlijk en anderszins actief, in het bijzonder voor de wijk Zuilen. Zo is hij sinds 1990 voorzitter van de Stichting Gemeenschap Zuilen en voorzitter en organisator van het Oranje Comité Zuilen. Hij was een tijdlang lid van de Wijkraad en zette zich als vrijwilliger in ten behoeve van het feestjaar ‘Zuilen 1250 jaar’ en ‘Zuilen 50 jaar bij Utrecht. Hij neemt deel aan contacten met Marokkaanse en Turkse organisaties en is sedert 2000 actief ten behoeve van het Wijkontwikkelingsplan Noordwest van de gemeente Utrecht.
De heer W. van Scharenburg (59) – Ridder in de Orde van Oranje-Nassau
Al ruim 20 jaar verzamelt de heer Van Scharenburg voorwerpen over Zuilen. Hij is oprichter van de Stichting Museum van Zuilen (2000) en heeft in zijn uurwerkboetiek een “museum van Zuilen” gemaakt waar de voorwerpen en foto’s over de geschiedenis van Zuilen zijn tentoongesteld. Hij heeft daarnaast de geschiedenis van Zuilen uitgebreid beschreven in onder meer de, op dit moment uit 5 delen bestaande, reeks ‘Toen Zuilen nog Zuilen was’. Hij was daarnaast geruime tijd bestuurslid van de Winkeliersvereniging Centrum Zuilen en hij is nog altijd actief als vrijwilliger bij allerlei wijkgerichte activiteiten en festiviteiten. (Bron stukjes: www.utrecht.nl)
Hulde aan de vrijwilligers met de verdiende Koninklijke onderscheiding als erkenning van hun gewaardeerde inzet voor de Zuilense gemeenschap. De gedecoreerden zijn, samen met vele andere vrijwilligers in Zuilen, actief voor het behoud van de typische dorpsmentaliteit die ruim vijftig jaar na de annexatie nog steeds voorleeft binnen de gemeenschap. Wij hopen nog lang te mogen genieten van de inzet en daadkracht van deze mensen die zorgen dat Zuilen, Zuilen blijft.
Alweer? Zeker! En dit keer is het nog groot nieuws ook. Dit jaar gaat zaterdag 8 september de OpenMonumentenDag Utrecht speciaal over Noordwest.
Noordwest bestaat uit de wijken Pijlsweerd, Ondiep en Zuilen. De organisatie van de OMD vroeg of ik mee wilde werken en al tijdens de eerste vergadering opperde de heer G.J. Esser het idee om mijn winkel ‘voor één dag’ om te bouwen tot Museum van Zuilen. ‘Ja, daag, ik ben niet gek!’, was mijn reactie.
Maar het idee was geboren en al de volgende dag bedacht ik een soort draaiboek om de (on)mogelijkheden op een rijtje te zetten. Het viel niet tegen, maar één dag was wel erg kort voor zoveel werk! Vandaar dat ik heb besloten dat het een week gaat worden. Subsidies werden aangevraagd en zijn inmiddels toegewezen. Dankzij de welwillende bijdragen van de gemeente Utrecht, het kfHeinfonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds is het mij een genoegen u te kunnen mededelen dat mijn winkel sluit van 1 tot en met 18 september aanstaande. VAN 8 TOT EN MET 15 SEPTEMBER OPENT HET MUSEUM VAN ZUILEN DE DEUR!
Om een deel van de collectie zo goed mogelijk te kunnen presenteren wordt achter de schermen al heel druk gewerkt. De etalage ondergaat een metamorfose. De achterwand wordt voorzien van een lambrisering geënt op die van de Raadszaal van het gemeentehuis. De Zuilense kunstenaar C. Achterberg is al maanden druk met het maken van een houten burgemeester. Deze replica van de laatste Zuilense burgemeester, de heer O. Norbuis, krijgt een plaats in de etalage. De ‘burgemeester’ zit in het originele groot-tenue dat een kleinzoon eind vorig jaar schonk aan het Museum. Hij zit (vermoedelijk) op een stoel uit de Raadszaal en schrijft – met een pen uit de Zuilense geschiedenis – aan zijnmaidenspeech. Op het bureau staat een asbak uit de Raadszaal. In deze asbak ligt een sigaar met sigarenbandje waarop de burgemeester staat afgebeeld. De heer Norbruis deelde zulke sigaren uit bij zijn 25-jarig ambtsjubileum.
Ook de gegraveerde briefopener die op zijn bureau ligt is bijzonder: het is aan de ene kant een sleutel (hiermee opende de burgemeester het S.E.B.-gebouw) en aan de andere kant een briefopener. Een foto uit het familiealbum van de burgemeester completeert het geheel.
Als u voor de etalage staat, kijkt u even naar boven. De lichtbak is eraf en u ziet nu een drie-delige tekst. Als u er recht voor staat leest u: Museum van Zuilen. Als u vanuit Maarssen komt staat er: Werkspoor (met het logo van Werkspoor). Vanuit Utrecht leest u: Demka (met het logo van Demka). Onder uw voeten ligt overigens een van de laatste putdeksels met de tekst ‘Zuilen’.
Voor de deur ligt een prachtige inloopmat met het wapen van Zuilen. Links en rechts van de deur staan twee (natuurlijk Zuilense) vuilnisbakken, die voor de gelegenheid gevuld worden met planten.
In de winkel wordt een deel van de collectie getoond. In de eerste vitrine wordt uw aandacht gevraagd voor de kwasten en borstels van de borstelfabriek van de Gebrs. Jonker, de stenen van de steenfabriek ‘De Volharding’ en een relatiegeschenk van transportbedrijf Van Mourik uit Oud-Zuilen.
De rest van deze wand wordt in beslag genomen om u een deel van de Werkspoor-collectie te tonen. Schaalmodellen van treinen zoals Werkspoor-Utrecht ze maakte. Natuurlijk heel veel artikelen van deveiligheidsactie van Werkspoor en een aantal opmerkelijke stukken die een beeld geven van de grootste industriële werkgever in de geschiedenis van Zuilen, Werkspoor. De nog onlangs geschonken ‘shag-snijder’, die Werkspoorders maakten om de in de Tweede Wereldoorlog zelf gekweekte tabaksbladeren tot shag te snijden is te zien. Een van de vele potkacheltjes zoals die in de oorlog werden gemaakt voor ‘eigen gebruik’ ontbreekt ook niet.
Het is heel verleidelijk u een opsomming te geven van alle artikelen die tentoongesteld zullen worden. Maar het is (om maar een cliché te gebruiken) echt teveel om op te noemen. De afdeling constructiesvan Werkspoor, dat later faam genoot onder de naam Wescon komt in beeld met de indertijd eigen personeelskrant: Ons eigen Blad.
De volgende wand wordt in beslag genomen door artikelen uit de Tweede Wereldoorlog. Overbodig te zeggen dat ook dit natuurlijk artikelen zijn die iets met Zuilen ‘van doen hebben’.
Huize Zuylenveld is rijkelijk goed vertegenwoordigd: ringen, manchetknopen, briefopeners enz.
Valse én echte persoonsbewijzen, Zuilense bonnen van de Distributiedienst, een verbanddoos van de Zuilense afdeling Luchtbescherming, collectebussen van ‘Winterhulp’ waarmee in Zuilen gecollecteerd werd. Natuurlijk ook het pamflet waarop de burgemeester staat getekend, zittend bovenop zo’n collectebus. Dit pamflet werd gemaakt toen de burgemeester ongeschonden door de zogenoemde Zuivering kwam. Nog veel meer pamfletten, vlugschriften, illegale krantjes worden u getoond. Er is zelfs een (bij Werkspoor gemaakt) houten(!) hoesje voor een persoonsbewijs.
Straten en scholen vullen een heel andere wand. Aandelen van de woningbouwverenigingen Zuilen, Prinses Juliana. De tas van de man die voor woningbouwvereniging Zuilen de huur op kwam halen. Blokkendozen en mozaïekdozen van de kleuterscholen in Zuilen, maar ook boekjes. Een lesboekje dat werd geschreven door meester Franken, het hoofd van de St.-Ludgerusschool.
In een hoek van het museum wordt (een deel) van een biechtstoel uit de voormalige St.-Ludgeruskerk opgebouwd. Hierin komt een houten replica van de meest markante pastoor die de parochie kende, pastoor W. van Albach, te zitten. (Als het ooit echt een Museum van Zuilen wordt, dan wordt de gehele biechtstoel opgebouwd. U mag dan als u wilt uw Zuilense zonden aan een bandrecorder toevertrouwen.)
De kast naast de biechtstoel wordt voorzien van artikelen uit de kerken van Zuilen. De volgende kast toont u een deel van de artikelen die te maken hebben met verenigingen uit Zuilen. U ziet dingen van Sport Maakt Sterk, Sport Vereent, Sportief, Houdt Moedig Stand, Elinkwijk, de Weerbare Maai enz.
De derde kast aan deze wand wordt gebruikt voor de presentatie van een deel van de Demka-collectie. Ook hier maar een deel. Alles tonen gaat niet, daarvoor is de collectie te groot. Gereedschap, relatiegeschenken, drukwerk en foto’s geven een beeld van de op één na grootste werkgever van Zuilen.
Ook de toonbanken worden ingericht. Drie toonbanken, dus drie thema’s. De Gruyter (deze winkel zat op de hoek van de Amsterdamsestraatweg en de Sweder van Zuylenweg). In de toonbank enkele artikelen die De Gruyter verkocht. In geval van een huwelijk kreeg het personeel zes ‘De Gruyter-theelepels’. De heer Vermeulen was zo vriendelijk ze af te staan aan het museum. (De heer en mevrouw Vermeulen werkten beiden bij De Gruyter en kregen ieder zes lepeltjes. De andere zes vindt u in de collectie van het Noord-Brabants Museum.) Er liggen ook een aantal uitgaven van het overbekende ‘Snoepje van de Week’.
De volgende toonbank wordt gebruikt om u artikelen van de HaKa te tonen. Blikjes, boeken, een landkaart, kwartetspel enz. Relatiegeschenken van Zuilense ondernemers vullen de toonbank verder.
In de laatste toonbank een niet nader te omschrijven groep artikelen. Hierin ligt bijvoorbeeld het kinderbestek dat het gemeentebestuur van Zuilen schonk aan de 10.000ste inwoner van Zuilen. Maar ook de wapenvergunning van de heer Kortland (‘Ter bescherming van eigen huis en erf’) ligt hier.
Kortom: als u een beeld wilt krijgen hoe het Museum van Zuilen er uit zou kunnen gaan zien, dan mag u deze kans niet voorbij laten gaan.
De burgemeester van Utrecht, mevrouw A. Brouwer heeft toegezegd het museum te komen openen. Zij doet dat zaterdag 8 september 2007 om 10.00 uur.
Van 11.00 tot 17.00 uur bent u welkom naar al dit moois te komen kijken. Zoals een goed Museum betaamt zijn wij zondag 9 september ook open, van 12.00 tot 17.00 uur. Maandag tot en met vrijdag daaraanvolgend is het museum geopend van 10.00 tot 18.00 uur. Zaterdag 15 september is de laatste dag. Dan gaat de deur open van 10.00 tot 17.00 uur.
Woensdag 19 september is de winkel weer gewoon ‘Uurwerkboetiek Wim & Toos’.
Het is een heel epistel geworden. Toch hoop ik dat ik u hiermee voldoende heb geïnformeerd. Wilt u meer weten: 030 2443522.
Met heel veel groeten uit Zuilen, waar met spanning wordt uitgekeken naar uw komst,
Wim van Scharenburg
Na vier boeken over de geschiedenis van de voormalige gemeente Zuilen is het mij een groot genoegen u een nieuw deel aan te kunnen kondigen:
WERKSPOOR
UTRECHT-ZUILEN
Deel I
Trams & Treinen
Het was de komst van de Wagon- en bruggenfabriek van Werkspoor in 1913 naar de gemeente Zuilen, die de geschiedenis van (nieuw) Zuilen voor een groot deel bepaalde. Hoog tijd dus voor een boek dat uitsluitend over Werkspoor-Utrecht (Zuilen) gaat.
Al snel bleek dat de hele Werkspoorgeschiedenis in één boek vatten geen goed overzicht biedt. Daarom is dit nog “maar” het eerste deel, over de trams en treinen die Werkspoor-Utrecht maakte. De trams voor Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht, de Metro voor Rotterdam, de treinstellen, elektrische en diesellocomotieven, personenrijtuigen, goederenwagens. Ook de “grote Argentijnse order” en de TEE-treinstellen passeren het oog van de lezer.
Het boek geeft aan hoe groot Werkspoor-Utrecht was (van 1952 tot 1958 de grootste wagonfabriek van Europa!). Zoals in de voorgaande delen is ook dit boek rijkelijk voorzien van afbeeldingen en foto’s.
En, net zoals dat bij de voorgaande delen gebeurde, wordt de overhandiging van het eerste exemplaar wat luister bijgezet. Mijn eerste boek werd uitgereikt aan de burgemeester van Utrecht, Mr A.H. Brouwer-Korf. Dit vijfde boek is het laatste boek dat in haar ambtsperiode verschijnt. Daarom krijgt de burgemeester een van de eerste exemplaren van deel vijf. Veel materiaal kreeg ik van een voormalig directeur van Werkspoor-Utrecht, ir. J. van Zwet, en in het bijzonder over de Argentijnse order werd ik rijkelijk van tekst en foto’s voorzien door de man die deze order in Argentinië in goede banen leidde, ir. J. de Niet.
Daarom werd “het eerste exemplaar” dit keer niet door één persoon in ontvangst genomen, maar delen de burgemeester en de heren Van Zwet en De Niet in de eer.
De eerste exemplaren werden dinsdag 24 april 2007 uitgereikt in de grote trouwzaal van het Stadhuis te Utrecht. De verkoop is woensdag 25 april gestart bij het InformatieCentrum van de gemeente Utrecht in de Neudeflat en bij mij in de winkel, Amsterdamsestraatweg 569. De prijs van het boek is 25 euro (verzendkosten 7,00) en het is ook te koop bij het Informatiecetrum Zuilen, Prins Bernhardlaan 54 te Utrecht.
Welkom op de geheel vernieuwde versie van de website. Wij, de web-miss en ik, hopen dat u nu met nog meer plezier en gemak de site zult bezoeken.
Van deze gelegenheid maak ik ook meteen gebruik om uw hulp te vragen. Het ligt in onze bedoeling om medio september 2007 een tentoonstelling te organiseren over ‘Nederlands-Indië-gangers’ die uit Zuilen afkomstig waren. Onze grote angst daarbij is dat we iemand vergeten omdat zijn gegevens niet bekend zijn.
Kent u iemand (of bént u iemand), die in Nederlands-Indië als militair aanwezig was, wilt u dan alstublieft reageren in ons gastenboek. Het gaat alleen om de inwoners van Zuilen. Tot nu toe hebben we ruim 200 namen gevonden, maar daarvan willen we graag het volgende weten:
– leeft de persoon in kwestie nog?
– zo ja, waar woont hij?
– hoe komen we met hem in contact?
– zo nee, zijn er nog nabestaanden die mogelijk materiaal hebben, bijvoorbeeld de meest recente foto, foto’s uit de periode in Nederlands-Indie of anderszins?
We willen in dit stadium niet de tot nu toe bekende lijst publiceren op dit net. Laat ons alstublieft weten of u iemand uit Zuilen kent die in Nederlands-Indië als militair aanwezig was. U kunt reageren in ons gastenboek, als u dat liever niet doet, mag het ook op ons e-mailadres: wvanscharenburg@hotmail.com Wij laten u dan zo spoedig mogelijk weten of de desbetreffende persoon al bij ons bekend is.
Bij voorbaat heel hartelijk dank voor uw medewerking,
Wim van Scharenburg
Voor de nieuwe bezoekers onder u heb ik een trieste mededeling: het derde deel in de serie boeken over de geschiedenis van Zuilen “de Tweede Wereldoorlog” is uitverkocht. Mogelijk dat bij voldoende belangstelling een tweede druk verschijnt, maar dan zal er nog wel wat water door de Vecht gestroomd zijn. Heeft u belangstelling, teken dan in via het gastenboek. Als de tweede druk dan een feit is ontvangt u vanzelf bericht.
Voor de nieuwe bezoekers onder u heb ik een trieste mededeling: het derde deel in de serie boeken over de geschiedenis van Zuilen “de Tweede Wereldoorlog” is uitverkocht. Mogelijk dat bij voldoende belangstelling een tweede druk verschijnt, maar dan zal er nog wel wat water door de Vecht gestroomd zijn. Heeft u belangstelling, teken dan in via het gastenboek. Als de tweede druk dan een feit is ontvangt u vanzelf bericht.