2e saneringsstroom: einde van de woonschool

Utrecht telde na de Tweede Wereldoorlog vier woonscholen. Dat waren woningcomplexen voor wat destijds asocialen genoemd werden. De huishoudens in deze woningen werden op de huid gezeten door een legertje bemoeizorg-medewerkers van de Stichting voor het beheer en de exploitatie van volkswoningen te Utrecht, waarin de gemeente de dienst uitmaakte, maar ook een aantal liefdadigheidsinstellingen. In de jaren 70 gingen er steeds meer stemmen op dat de woonscholen een achterhaald, paternalistisch concept waren. De gemeenteraad besloot in 1975 om ze op te doeken. Een van de woonscholen, het complex Ondiep XIII (1930) lag in Geuzenwijk aan het noordeinde van de JS de Rijkstraat. Na het opheffen van de stichting werd besloten om de woningen van de woonscholen te slopen: de 2e saneringsstroom. Voor de 177 huisjes van de Woonschool kwamen 156 nieuwe sociale huurwoningen terug, met een doelgroep die voor een deel hetzelfde was. Bouwen voor de buurt dus.

De oude situatie met de twee gesloten bouwblokken aan weerszijden van de JS de Rijkstraat die de woonschool vormden. De hofjeswoningen aan de binnenkant van de bouwblokken werden ieder ontsloten door twee onderdoorgangen/poorten. Linksboven zijn nog juist de woningen van het oude Schaakwijk te zien.

De Cornelis Dirkszstraat in 1976, met links de poort naar het hofje van de Adam van Harenstraat [foto: HUA]

Is het toeval of niet, maar de bouwtekeningen van de woonschool konden we als enige project niet terugvinden in Het Utrechts Archief. Ook het aantal foto’s over de woonschool is zeer beperkt. Wel is heeft Babbe de Touars een prachtige documentaire gemaakt over de Utrechtse woonscholen: De Onmaatschappelijken.