In 1913, dus al bijna honderd jaar geleden, kwam een deel van de fabrieken van Werkspoor uit Amsterdam naar Zuilen. Op het terrein dat we tegenwoordig kennen als het industrieterrein “Cartesiusweg”, begon de fabriek met de bouw van Wagons en Bruggen. Het bedrijf groeide gestaag en had duizenden werknemers in dienst. Werkspoor-Utrecht was in de jaren vijftig zelfs de grootste wagonfabriek van Europa! Door verschillende oorzaken werd het bedrijf in 1970 gesloten. Enkele gebouwen op het industrieterrein herinneren nog aan Werkspoor, bijvoorbeeld de hallen van Central Studio’s en All-Inn. Ook het vroegere Ontspanningsgebouw aan het eind van de Julianaparklaan is nog in gebruik.
Toch ontbrak tot nu toe een specifiek monument als herinnering aan de grootste industriële werkgever van Zuilen en Utrecht. Totdat begin februari 2007 redding gezocht werd voor een oude rangeerlocomotief die op de nominatie stond om gesloopt te worden. Het ging om een zogenoemde locomotor, die gebruikt werd voor rangeerwerkzaamheden. Deze machines kregen vanwege hun mekkerende geluid van de fluit al snel de bijnaam “Sik”. Het idee was snel geboren: Werkspoor bouwde meer dan honderd van deze Sikken en hiervan een exemplaar plaatsen op een markante plaats is een aanwinst voor Zuilen.
Het idee werd onmiddellijk omarmt door een aantal diensten van de gemeente Utrecht. Wethouder Giesberts steunde het initiatief, de Wijkservicecentra Noord-west en West maakten een financieel gebaar, de Dienst Stadswerken ging aan de slag voor het bepalen van de locatie en deed navraag voor de benodigde vergunningen. Voor transport, aanpassing en plaatsing werd contact gezocht met Strukton. Zij boden aan deze taken op zich te nemen. Zo kon naar een geschikte plaats worden uitgekeken.
De omgeving van het nieuwe station Utrecht-Zuilen kreeg de grote voorkeur, in verband met de combinatie van trein en Werkspoor. Werkspoor was immers aan de andere kant van de Cartesiusweg gevestigd. In de brede middenberm bij het viaduct zou een Sik natuurlijk buitengewoon opvallen. Dat was dan ook de eerste locatie waarvoor de bouwaanvraag werd ingediend. De plek bleek in de ogen van de Afdeling Verkeer echter zó opvallend, dat het een gevaar op zou kunnen leveren voor het verkeer. Bij de fietsenstalling, in een perkje aan de overzijde van het station, is de uiteindelijke plaats geworden. Naast de voormalige “A.E. Dudok van Heelschool”, de leerschool van Werkspoor.
Vrijdag 13 juni is de sik geplaatst. Hij wordt de komende weken geschilderd in de originele kleuren zodat wethouder Giesberts 4 juli een prachtig monument voor Zuilen kan onthullen. Vanaf die datum kunnen de inwoners van Utrecht, maar vooral de wijk Zuilen, kijken naar een monument dat herinnert aan die grote fabriek van Werkspoor, waar duizenden inwoners van Zuilen (en Utrecht!) hun boterham verdienden.
Wim van Scharenburg
