In het Reformatorisch dagblad van 29 juni 1979 stond een mooi artikel over de Koningin Emmaschool in Zuilen:
Sinds 1850 onderwijs aan kleuters in Oud-Zuilen
(van onze regioredactie)
OUD-ZUILEN – “Meester, als ik 30.000 gulden uitzet de komende 5 jaar, wat levert me dat dan op aan rente?” Niet zelden bellen inwoners meester L. Dijk in Oud-Zuilen nog op om dergelijke vragen te stellen. En wat heb je ook anders te verwachten, wanneer je al 24 jaar “bovenmeester” bent van de dorpsschool, de Koningin Emmaschool. Ook nu nog is het schooltje het centrum van allerhande activiteiten in Oud-Zuilen, alhoewel haar voortbestaan wel wordt bedreigd door de steeds toenemende gezinsverdunning. Evenals dat het geval was met de uit 1850 daterende kleuterschool voor bijzonder neutraal onderwijs. Alleen het bestuur hiervan bestaat nog.
Het kleuteronderwijs dateert in Oud-Zuilen reeds van 1850, zo vertelt de heer Dijk. En hij betreurt het dat er momenteel te weinig leerlingen zijn om nog een kleuterschool te laten draaien. In genoemd jaar overleed de toentertijd op Slot Zuylen wonende generaal baron van Tuyll van Serooskerke. Deze liet bij testamentaire beschikking een flink bedrag aan geld na voor het stichten van een “bewaarschool” in het dorp. Een deel van het bedrag diende voor de bouw van twee huisjes (onder één kap) terwijl van de rente van het resterende bedrag het onderwijs bekostigd moest worden. Ook was in het testament vastgelegd hoe de bijzonder neutrale “kleuterschool” diende bestuurd te worden. De dominee van de plaatselijke Hervormde kerk had de taak voorzitter te zijn, de burgemeester penningmeester en het hoofd van de school secretaris.
“Vrij Brand”
Tot 1940 heeft de bewaarschool aan de Vecht gedraaid. Een van de huisjes diende als huisvesting voor de “juf” terwijl in het andere de kinderen werden zoet gehouden. De “kleuteronderwijzeres” verrichtte haar activiteiten voor 100 gulden “’s jaars” en genoot het voorrecht van vrije inwoning en “vrij brand” (gratis turven stoken).
Door de stijgende personeelskosten, ook al was de juf onbevoegd, bleek handhaving van de “Van Tuyllschool” in de beginjaren veertig niet meer mogelijk, zodat men noodgedwongen moest sluiten.
Nolutenboek
Meester Dijk, hoofd van de huidige Koningin Emmaschool en van geboorte afkomstig uit Groningen, verricht zijn taak als onderwijzer in Oud-Zuilen reeds vanaf 1954. “Wie schetst mijn verwondering”, aldus de heer Dijk, “toen ik hier kwam wonen en op de zolder van de voormalige bewaarschool een oud notulenboek van de Van Tuyllschool aantrof. Het kapitaal bleek nog steeds in handen te zijn van de plaatselijke burgemeester, die het beheer ervan aan een ambtenaar had opgedragen. De huisjes waren echter door onverklaarbare oorzaak verkocht. De rente van het Van Tuyll-kapitaal was in al die jaren gegroeid tot een flink bedrag”.
In hetzelfde jaar werd de gemeente Zuilen voor het grootste gedeelte bij Utrecht gevoegd terwijl het huidige Oud-Zuilen bij Maarssen kwam. Na een handtekeningenactie, gesteund door het gemeentebestuur, kon men al spoedig, uiteraard nu onder de kleuteronderwijswet, weer van start gaan. En dat in een lokaal van de bestaande openbare Koningin Emmaschool.
Totdat voor 5 jaar geleden men niet meer aan het toen verplichte leerlingenaantal van 21 kwam, moest men voor de tweede keer een punt achter het kleuteronderwijs zetten. Momenteel is, zoals beschikt, het “bewaarschool-kapitaal” in beheer van de plaatselijke burgemeester Q. Waverijn, die officieel dan ook nog altijd de penningmeester van het bestuur van de niet meer bestaande Van Tuyllschool is. Pogingen om het geld weer in te zetten voor kleuteronderwijs in Oud-Zuilen, zijn tot nu toe altijd mislukt.
De enige vorm van onderwijs in het dorpje aan de Vecht is momenteel de openbare Koningin Emmaschool, bestaande uit twee klassen. Onderwijzend personeel: de 53-jarige meester Dijk en zijn vrouw. Ook voor deze school valt het niet mee door het teruglopend aantal leerlingen het hoofd boven water te houden. Per gratie heeft men enkele weken geleden van GS toestemming gekregen dat het schooltje in ieder geval de komende drie jaar nog eenklassig mag voortbestaan. Twee jaar geleden vierde men haar 90-jarig bestaan.
Het afgelopen schooljaar gingen er nog 25 leerlingen op school. Het komende jaar zullen dit er nog maar 18 zijn. De enige hoop is gevestigd op de 29 woningen die in de komende jaren in Oud-Zuilen gebouwd zullen worden. “Vooral de inwoners van het dorp”, aldus de heer Dijk, “willen dit schooltje voor geen geld missen”.
“Reeds jarenlang vervult het gebouw een centrumfunctie. Daarbij is onze manier van onderwijs geven nog altijd goed verkoopbaar. Dit blijkt wanneer de kinderen die op “vernieuwingsscholen” hebben gezeten regelmatig hierheen worden gestuurd. De ouders weten dat we er hier flink aan trekken en zij moeten er mee akkoord gaan dat we de leerlingen dwingen tot prestatie. Ze moeten leren werken en daar zijn we echt niet zuinig mee”.
Toekomst
Of het schooltje ook het 100-jarig bestaan nog zal meemaken? Meester Dijk betwijfelt het. “Gezien de prijzen van de huizen die hier gebouwd worden zit het er niet in dat hier jonge gezinnen komen wonen. Dat de school momenteel doordraait, vind ik een goede zaak. Het is in overeenstemming met datgene wat de autochtone bevolking wil. Een ding is zeker, mijn vrouw en ik willen het schooltje hier netjes afmaken”.
De ‘Bewaarschool’ in het oude dorp Zuilen. Hier ziet u hoe de kindertjes uit Zuilen in 1924 onder de hoede van juf Costerus bewaard bleven voor het nageslacht. Op de middelste rij, 2e van links zien we het meisje Hesse.
