De Clement van Maasdijkstraat

Begin 1910 leerde Clement van Maasdijk in Frankrijk bij Farman vliegen. Met een Sommer tweedekker kwam hij terug in ons land en gaf o.a. te Heerenveen en Arnhem vliegdemonstraties. Deze laatste werden hem noodlottig. C. van Maasdijk is het eerste offer, dat Nederland hiermede bracht aan de vliegerij. Het monument voor de gevallen vliegers staat dan ook op de meest aangewezen plaats.

De C. van Maasdijkstraat kent bijna geen winkels, ‘alleen maar’ huizen, een Vliegermonument, een Beatrixboon en -bank en een school. Gelukkig woonde in een der huizen de heer Osinga, onderwijzer op de Openbare Lagere School 2 (later de Prins Bernhardschool, en tegenwoordig deel uitmakend van het Vorstelijk Complex) te Zuilen.

Waarom noem ik hier specifiek de heer Osinga? Hij fotografeerde als hobby en zijn zoon bracht in 2010 ongeveer 1600 negatieven van foto’s die zijn vader maakte. Heel veel van schoolreisjes, leerlingen van de school, Sinterklaasfeesten enz. Maar ook mooie foto’s van o.a. de woning in de C. van Maasdijkstraat.

Prachtige foto van de heer Osinga, bewoner van de C. van Maasdijkstraat 3..

De Clement van Maasdijkstraat hoort bij de wijk Mariëndaal, de wijk die ook de Vliegerwijk wordt genoemd. De straten van deze wijk werden genoemd naar Nederlandse luchtvaartpioniers.

In deze straat bouwde men Zuilens eerste echte monument, een idee van de gemeentesecretaris, de heer A.J. van der Weerd. Als eerbetoon aan hem mocht hij de eerste steen van het Vliegermonument leggen.

Het leggen van de eerste steen van het Vliegermonument gebeurde onder grote publieke belangstelling.

Bij de onthulling van het Vliegermonument werd onder andere door Adriaan Mulder een krans aan de voet van het monument gelegd en tijdens zijn rede verschenen er 5 jachtvliegtuigen, die ‘op geringe hoogte een demonstratie gaven van wat de Nederlandsche luchtvaart thans presteert. Het gedaver was zoo groot, dat de rede telkens onderbroken moest worden’.

Burgemeester Norbruis sprak daarna nog een enkel woord en deelde mee dat er een oorkonde in het monument gelegd zal worden waarop staat: ‘‘In het jaar 1938, het jaar van het 40-jarig regeeringsjubileum van H.M. de Koningin, is op initiatief van den gemeente-secretaris, den heer A.J. van der Weerd, dit monument gesticht. De ontwerper is de heer W.C. van Hoorn. De Beeldhouwer is de heer J. Uiterwaal.’’

Het Vliegermonument kort na de opening en nog compleet met vijver.

In de geschiedenis van de straat valt nog iets op: veel van de woningen in de straat, het Vliegermonument, de Prinses Beatrixbank, de winkels en de school zijn ontworpen door de gemeente-architect van Zuilen, W.C. van Hoorn.

We hebben het dan over drie winkels, maar… zij hebben als postadres Wethouder D.M. Plompstraat. Toch maar even melden wie hier nering dreven.

Voor een duidelijk beeld: denk even dat u vanaf de Amsterdamsestraatweg de Wethouder D.M. Plompstraat in loopt, en ongeveer tien meter vóór de kruising met de C. van Maasdijkstraat staat u stil.

Aan uw linkerhand zat de melkhandel van J.A. van der Horst. Aan de overkant van de C. van Maasdijkstraat, op nummer 10 (van de Wethouder D.M. Plompstraat dus) zat korte tijd bakker B. Hus. In 1950 komen we al een advertentie tegen die aangeeft dat in dit pand brood verkocht werd door de opvolger van Hus: Herman Wijnhof.

De winkel op de hoek aan de oneven kant was de groentewinkel van de Groot.

Gemeente-architect W.C. van Hoorn drukte een groot stempel op de vormgeving van de bebouwing in de C. van Maasdijkstraat.

Ook de Ned. Herv. School is door hem ontworpen, waarmee hij voortborduurde op zijn uiterst succesvolle ‘Gele Scholen ’, die naast het vroegere Schaakwijk werden gebouwd.

In een tijd dat er (vanwege deviezentekorten) geen gymzalen, maar wél scholen gebouwd mogen worden, ontwierp Van Hoorn een school waarvan de lokalen, niet zoals tot dan gebruikelijk, aan een lange gang zijn gesitueerd, maar in een ruitvorm. De daardoor ontstane hall, is dan zo groot, dat hij als aula, of gymzaal gebruikt kan worden.

De lokalen op de eerste verdieping zijn bereikbaar via een wat smallere balustrade, waardoor de ruimte nog groter lijkt. Het hekwerk om deze balustrade kreeg versieringen van draadstaal. Dit waren verschillende figuren zie een schoolvak aangaven: een notenbalk voor muziekles, een telraam voor de rekenles, een landkaart voor aardrijkskunde, enz.

Ansichtkaart van de school aan de C. van Maasdijkstraat. Alle relevante gegevens staan op de ansichtkaart zelf, dus ik beperk me tot: ‘Zonder woorden’.

Meer weten over de Clement van Maasdijkstraat en/of Zuilen: www.museumvanzuilen.nl

Voor meer informatie over 100 jaar woningbouw in Zuilen: Bouwen voor de Buurt: bronnen