Boeken Deel 1 – INLEIDING

Een verzamelaar van ‘alles wat met het dorp Zuilen te maken heeft’ kan zich mijns inziens niet beter wensen dan een winkel te hebben midden in dit dorp. Hierdoor ontstond veel en divers contact met mensen die op allerlei manieren met de geschiedenis van Zuilen te maken hebben of hadden.

Mijn winkel aan de Amsterdamsestraatweg voldeed hier geheel aan. Het was een winkel die bij vrijwel iedere Zuilenaar bekend stond als: die van Theo van Eijndthoven met zijn kantoorboekhandel en religieuze artikelen. De heer van Eijndthoven verkocht in dit pand van 1934 tot 1977 (ruim veertig jaar lang!) een uitgebreide collectie kantoorartikelen en bovendien, met name in de beginperiode, religieuze artikelen.

Het leuke van de winkel was dat er zoveel verschillende bezoekers kwamen, van wie er velen ‘iets met Zuilen’ hebben of hadden. Vooral omdat ‘bijna heel Zuilen’ leefde van Werkspoor of Demka was er met hen makkelijk contact te krijgen. Er waren onder hen namelijk dikwijls ex-werknemers van een van beide fabrieken. Maar ook mensen die vroeger op een van de Zuilense lagere scholen de lessen (al of niet) volgden of die lid waren van een van de vele verenigingen die Zuilen rijk was, bevolkten geregeld mijn winkeltje. Vandaar dat mijn verzameling bijna iedere dag werd uitgebreid met ‘alles’ wat met Zuilen te maken heeft.

Dat waren in het begin voornamelijk foto’s, maar in de loop der jaren is het begrip ‘van alles over Zuilen’ ook van toepassing gebleken op vele andere dingen dan foto’s. Inmiddels waren er al zoveel ‘relikwieën’ aan mij gegeven dat met het idee voor een Museum van Zuilen kon worden begonnen.

Gelukkig leeft men tegenwoordig niet meer zo als vroeger. ‘Toen was geluk anders nog heel gewoon’, hoor ik u zeggen, maar zo bedoel ik het niet. Ik bedoel met name de manier waarop eertijds de samenleving in elkaar stak: ‘verzuiling’ alom. Katholieken, christelijken en socialisten gingen, in de maatschappij van toen, zo min mogelijk met elkaar om. (Leuk is het, vindt u niet, dat er drie duidelijke ‘Zuilen’ waren, terwijl het Wapen van Zuilen drie zuiltjes op zijn schild voert!) Een fraai voorbeeld van het ‘niet gemengd met elkaar omgaan’ vind ik een gebeurtenis die ik zelf heb meegemaakt. Het zal rond 1960 geweest zijn toen ik, als katholieke 12-jarige, vaak speelde bij een vriendje, schuin aan de overkant van ons huis in de Balderikstraat. Zo waren wij op een zondagmiddag achter het huis bij deze jongen iets aan het timmeren. Opeens stond de buurvrouw aan de andere kant van het tuinhek. Zij sprak me zeer verbolgen aan over het feit dat ik, op zondag, aan het timmeren was! Deze buurvrouw was katholiek, zij wist dat ik ook katholiek was en ergerde zich al tijden aan mijn omgang met haar gereformeerde buren. Dat was ‘niet zoals het hoorde’! De ouders van mijn vriendje hadden er heel wat minder moeite mee: dikwijls at ik er mee, altijd werd er voor en na het eten gebeden, maar daarbij respecteerden zij een ander geloof volkomen! Hierbij wil ik wel heel nadrukkelijk de kanttekening plaatsen dat een en ander niet van toepassing was op situaties die zich het best laten omschrijven als ‘ziek en zucht’. Zodra er echte moeilijkheden waren werden de verzuilende principes door de meeste mensen overboord gezet.

Iedere ‘zuil’ had zijn eigen verenigingen en clubs. Bij heel veel bedrijven was je uitsluitend welkom als je van het juiste geloof was. Die strenge manier van omgaan met elkaar is inmiddels volledig door de tijd achterhaald. Als verzamelaar is het dan een voordeel als je een winkel hebt, want van die verschillende verenigingen en clubs bestaan natuurlijk wel foto’s, maar hoe kom je nu in contact met de personen die daarmee te maken hebben of hadden? Door de winkel dus!

De wens om de geschiedenis van Zuilen zoveel mogelijk te bewaren voor later (en iedereen!) wordt gelukkig door heel veel mensen erkend en gewaardeerd. Soms komt er iemand met een bijzondere foto, een andere keer met een draagtasje vol, ja het is zelfs voorgekomen dat men een hele doos met vijf ordners vol foto’s, drie exemplaren met in totaal zeven ingebonden jaargangen van de Demka bode (het personeelsblad van de Demka fabrieken) en enig servieswerk van Demka binnenbracht.

Ook heb ik al meerdere malen van mensen hun familiefotoalbum overhandigd gekregen met de uitspraak: ‘Kijk zelf maar of er foto’s bijzitten die mooi en goed genoeg zijn om te kopiëren!’

Ik ben daar trots op. Het is een blijk van vertrouwen. Ik respecteer dat heel erg, omdat hieruit duidelijk wordt dat mensen het vaak enorm waarderen dat er ‘gewaakt’ wordt over de geschiedenis van Zuilen.

W.G. Wim van Scharenburg.